Publikujemy fragment drugiego tomu opracowań Federacji Una Voce. Opracowanie nr 13 dotyczy przenoszenia świąt nakazanych na niedziele. Przypominamy, że każdy kto chciałby wspomóc finansowo przygotowanie drugiego e-booka, może to zrobić wpłacając darowizny na konto Stowarzyszenia Una Voce Polonia podane na naszej stronie. Kodeks Prawa Kanonicznego wymienia dziesięć świąt nakazanych, dając Konferencjom Episkopatów, za zgodą Stolicy Apostolskiej, prawo zniesienia obowiązku uczestniczenia we Mszy podczas jednego ze świąt. Rozpowszechnił się zwyczaj świętowania Objawienia Pańskiego, Wniebowstąpienia i Bożego Ciała w niedziele zamiast ich tradycyjnych dat, a także innych Świąt teoretycznie będących „nakazanymi” w każdym kraju, zostało albo przeniesione na niedziele, lub też obowiązek uczestnictwa we Mszy podczas tych dni został zniesiony jeżeli wypadają one w sobotę lub poniedziałek. Do celebracji formy nadzwyczajnej używa się kalendarza z 1962 r., według którego święta są obchodzone w swoje tradycyjne dni, chociaż w wielu wypadkach nie ma obowiązku uczestniczenia we Mszy. Niniejsze opracowanie ma za zadanie obronić praktykę formy nadzwyczajnej powołując się na wielkie historyczne, kulturowe i teologiczne znaczenie świąt. Wymienia się również argument przeciwko minimalizacji obowiązku uczestniczenia we Mszy w dni inne niż niedziela. Wielkie święta winny być wyróżnione przez należne im specjalny nacisk i szacunek, a ich obowiązkowość jest wielką zaletą dla ludzi chcących, aby były celebrowane w szkołach katolickich, a także dla ludzi chcących uczestniczyć we Mszy w tym dniu w środowiskach niekatolickich. Wreszcie, istnieje poważne niebezpieczeństwo, że samo pojęcie świąt nakazanych innych niż te występujące w niedziele przestanie być rozumiane przez wiernych, jeżeli liczba takich świąt w ciągu roku spadnie do jedynie dwóch lub trzech.
Opracowanie FIUV nr 13: Dni świąteczne nakazane
- Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. (kan. 1246) wymienia dziesięć dni świątecznych nakazanych oprócz niedziel. Kodeks stwierdza także, że za zgodą Stolicy Apostolskiej, Konferencje Episkopatów mogą „znieść niektóre z dni świątecznych nakazanych”, (tj. znieść obowiązek uczestnictwa we Mszy w te dni), lub „przenieść je na niedzielę”. Typowym wynikiem tego stanu rzeczy jest co następuje:
- Niektóre ze świąt są obchodzone bez obowiązku uczestnictwa we Mszy.
- Objawienie Pańskie, Wniebowstąpienie i Boże Ciało są obchodzone w najbliższe niedziele.
- Pozostałe Dni świąteczne nakazane zostały przeniesione na niedziele lub obowiązek uczestnictwa we Mszy został zniesiony jeżeli wypadają one w sobotę lub poniedziałek.
Głównymi wyjątkami są przypadki kiedy tradycyjne dni obchodzenia danych świąt wypadają w dni wolne od pracy: oczywistym przykładem jest Boże Narodzenie, a także niektóre inne święta w krajach i regionach katolickich.Pominąwszy to, skutkiem procesów a-c jest zmniejszenie się liczby dni innych niż niedziela w ciągu roku, kiedy uczestnictwo we Mszy jest wymagane.
- Do celebracji formy nadzwyczajnej używa się kalendarza z roku 1962, lecz to, dla których swiąt uczestnictwo w Mszy jest obowiązkowe, jest ustalane przez Konferencję Episkopatu. Daty dziesięciu dni świątecznych są w istocie takie same według obydwu kalendarzy.
- W tej materii występuje różnica nie tylko pomiędzy praktyką formy nadzwyczajnej i formy zwyczajnej, lecz zmiany w prawie kanonicznym zmieniły prawne otoczenie w którym istnieje forma nadzwyczajna, podobnie jak miało to miejsce w przypadku postu eucharystycznego. W związku z tym, w niniejszym opracowaniu chcemy nie tylko wskazać na wartość praktyki formy nadzwyczajnej, lecz także zasugerować pokornie zaprzestanie praktyki usuwania obowiązku uczestnictwa we Mszy dla tak wielu kanonicznych dni świątecznych dla całego rytu rzymskiego.
Znaczenie dat
- Pierwszym argumentem na rzecz obchodzenia świąt w ich tradycyjne dni, tak jak ma to miejsce w formie nadzwyczajnej, jest fakt że daty te mają wielkie znaczenie historyczne, kulturowe, i przede wszystkim teologiczne. Oczywistym przypadkiem jest tu stosowność celebracji Wniebowstąpienia 40 dni po Wielkanocy, gdyż Pismo mówi nam iż Nasz Pan wstąpił do Nieba 40 dni po Jego Zmartwychwstaniu. Kalendarz liturgiczny nie zawsze dokładnie odzwierciedla kolejność wydarzeń w Piśmie, lecz w tym przypadku czterdzieści dni – symboliczne dla okresu czekania i przygotowania, przypominające czterdzieści dni Wielkiego Postu, było długo obchodzone jako radosny okres po Wielkanocy. Ponadto, Święto Wniebowstąpienia może być postrzegane jako rozpoczęcie nowenny przygotowania przed Zesłaniem Ducha Świętego. Symboliczne znaczenie okresu po, podobnie jak okresu przed Wniebowstąpieniem zostaje utracone jeżeli święto zostaje przeniesione na niedzielę. Jest ono dniem wolnym od pracy we Francji, co zostało zawarte w konkordacie z 1801 r.
- Świętowanie Objawienia Pańskiego po „dwunastej nocy” od Narodzenia Pańskiego, wraz z Kościołami wschodnimi, jako najstarszej daty świętowania Bożego Narodzenia, utrzymywała się w Galii na długo zanim została przyjęta w Rzymie, i dwanaście dni Bożego Narodzenia zakorzeniło się głęboko w kulturze europejskiej. Jest ono świętem dniem wolnym od pracy w Hiszpanii, Polsce, a także w częściach Austrii i Niemiec.
- Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej została ustanowiona po objawieniach prywatnych św. Julianny z Cornillon, a ustanowienie go w czwartek przypomina o wydarzeniach Wielkiego Czwartku, z którym swięto to jest blisko związane. Święto zostało ustanowione na pierwszy czwartek po Święcie Trójcy Świętej, najpierw lokalnie, a następnie dla całego Kościoła przez papieża Urbana IV w 1264 i papieża Klemensa V podczas Soboru w Vienne w 1311; propria i liturgia godzin zostały ułożone przez św. Tomasza z Akwinu. Było to w istocie pierwsze utworzenie święta dla Kościoła powszechnego przez papieża. Publicznych procesji w ten dzień urządza się w krajach, w których święto to jest dniem wolnym od pracy, w innych miejscach ma ono miejsce w najbliższą niedzielę.
- Podobne rozważania można przeprowadzić także dla innych świąt, których obowiązkowe uczestnictwo może być zniesione jeżeli wypadają one w sobotę lub poniedziałek, patrz Dodatek B.
- Patrząc na kalendarz jako na całość, daty wielkich świąt, obojętnie czy są one związane z cyklem Wielkanocy czy są ustanowione na konkretny dzień, mogą szybko zakorzenić się w świadomości wiernych, a nawet w masowo produkowanych kalendarzach, jako punktu odniesienia w ciągu roku. Jak zostało to zauważone w przypadku Wniebowstąpienia, odległość pomiędzy świętami, podobnie jak ich kolejność, ma znaczenie.
- Należy także zauważyć wymiar ekumeniczny, jako że tradycyjne daty są współdzielone w wielu przypadkach przez nie-katolickie wspólnoty kościelne, takie jak Wspólnota Anglikańska czy wspólnoty luterańskie, a także przez Kościoły Wschodnie.
Przerwanie cyklu kalendarzowego
- Jeżeli, zgodnie z Kanonem 1246, święto zostaje przesunięte z jednego dnia na inny, tworzy to pewne zerwanie rytmu życia liturgicznego w obydwa dni. Pierwotna data staje się dniem powszednim, co wydaje się być niestosownym, lub też święto jest obchodzone bez obowiązku uczestnictwa we Mszy. W drugim przypadku święto traci należną mu godność, którą chciałby mu przypisać Kościół, nie tylko w kwestii obowiązkowości uczestnictwa we Mszy, lecz także w kwestii specjalnych wysiłków które w innym wypadku czyniono by z większą uroczystością.
- W nowy dzień, tzn. w niedzielę, pierwotna liturgia zostaje usunięta i w ten sposób kolejność niedziel zostaje przerwana. Warto zauważyć długoterminową politykę zmniejszania liczby świąt i oktaw które które przesuwały Mszę niedzielną, zwłaszcza przez papieży Piusa X i Piusa XII, a także w reformach liturgicznych następujących po Soborze Watykańskim II. Prastary cykl niedziel formy nadzwyczajnej odnosi się w systematyczny i stopniowy sposób do liturgicznych części roku, i większe docenienie jego bogactwa było jednym z najważniejszych osiągnięć Ruchu Liturgicznego. Przesunięcie świąt na niedziele jest z tego punktu widzenia krokiem wstecz.
- W pewnych kontekstach obchodzenie ważnego święta w najbliższą niedzielę może być korzystne, jeśli wiernym trudno byłoby w tradycyjną datę uczestniczyć we Mszy lub innych odpowiednich formach jak np. procesja Bożego Ciała, ale to jest możliwe i w gestii pasterza nawet według reguł kalendarza z 1962. Pozwala to praktyce dokładnie zaspokajać lokalne potrzeby – słabo zaludniona parafia wiejska może być w innej sytuacji niż, na przykład, seminarium – a jednocześnie służy podkreśleniu że tradycyjna data nie została porzucona. Co więcej, tam gdzie jest więcej niż jedna Msza w niedzielę, wszystkie pozostałe byłyby zwykłymi Mszami niedzielnymi.
Znaczenie obowiązku
- Obowiązek uczestnictwa we Mszy w dzień świąteczny nakazany nie jest bezwzględny, i wyłącza tych, dla których uczestnictwo wiązać by się mogło z wielkimi niedogodnościami. Niemniej jednak, formalny obowiązek ma istotne zalety.
- Po pierwsze, daje on on kapłanom i kapelanom szkolnym okazję do celebracji Mszy nawet w jedynie nominalnie katolickich szkołach. Jako że że w zwykłych szkołach, a nawet wielu szkołach z internatem, uczniowie spędzają niedziele ze swoimi rodzinami, ich obchodzenie jest cenną okazją do wspólnej celebracji przez szkołę. Gdy uczniowie pochodzą z rodzin niepraktykujących, może to być ich jedyna okazja do doświadczenia liturgii Kościoła celebrowanej uroczyście, a może nawet w ogóle.
- Po drugie, w wielu miejscach daje to katolickim pracownikom, studentom i więźniom, ważny argument gdy proszą oni o specjalne pozwolenie na uczestnictwo we Mszy, jako że ich argument jest umotywowany oficjalnym obowiązkiem religijnym i w związku z tym, ma większą wagę niż w przypadku dobrowolnego uczestnictwa: patrz Dodatek C.
- Po trzecie, liczba dni świątecznych nakazanych w czasach dzisiejszych jest tak niska w niektórych miejscach, iż istnieje zagrożenia, że samo pojęcie obowiązku uczestnictwa we Mszy w dniu powszednim jako taki zostanie zgubione. Próba uczynienia obowiązku mniej uciążliwym może paradoksalnie uczynić pozostałe obowiązki postrzeganymi jako arbitralne i trudniejsze do zapamiętania, a więc także i trudniejsze do utrzymania.
- Wreszcie, obowiązek obchodzenia święta nie eliminuje oddania katolików dla Mszy, lecz dodaje do niego świadomy akt posłuszeństwa, podkreślający członkostwo i jedność z Kościołem, angażując w czci wraz z innymi katolikami w diecezji, kraju, i na świecie.
Podsumowanie
- Zmniejszenie liczby dni nakazanych jest częścią trwającego przez wiele dekad większego trendu reagowania na spadające uczestnictwo we Mszy i inne trudności poprzez próbowanie ułatwiania praktykowania Wiary. Choć jest to zrozumiała reakcja, uważamy że zawiera ona w sobie fundamentalny błąd. Kościół nie przykazuje szacunku czy też nie stymuluje gorliwości swych dzieci poprzez wymaganie od nich coraz mniej. W przypadku dni świątecznych nakazanych, Kościół ustanowił obowiązek uczestnictwa we Mszy w pewne dni po to, aby podkreślić wagę pewnych prawd Wiary, wydarzeń z życia Naszego Pana, czy też niektórych ze swoich świętych. Gdy obowiązek zostaje zniesiony, nawoływanie wiernych poprzez Kościół do przyjmowania duchowej wagi tych rzeczy zaczyna być w sposób nieunikniony głoszone z mniejszą siłą.
- Przykład Bazyliki św. Piotra w Rzymie ma wielkie znaczenie w utrzymywaniu obchodzenia świąt w ich tradycyjne dni. Podczas gdy z pewnością jest przestrzeń dla pewnego zróżnicowania pomiędzy kalendarzami lokalnymi, wydaje się stosownym w obrządku rzymskim aby katolicy mieli możliwość obchodzenia tych wielkich świąt w jedności z Powszechnym Pasterzem, Ojcem Świętym w Bazylice św. Piotra.
Załącznik A: Doprecyzowanie Papieskiej Komisji Ecclesia Dei odnośnie świąt i kalendarza z 1962 roku
Otrzymawszy dubium od Stowarzyszenia Mszy Łacińskiej (LMS), Jego Ekscelencja abp Camille Perl, wiceprzewodniczący Papieskiej Komisji Ecclesia Dei, odpowiedział co następuje w liście datowanym na 20 października 2008, protokół nr 107/97:
„1. Prawomocne korzystanie z ksiąg liturgicznych będących w użyciu w 1962 roku oznacza również prawo do wykorzystania kalendarza, który jest z nimi nierozerwalnie związany.
2. Chociaż zgodnie z kan. 1246 §2 Kodeksu Prawa Kanonicznego Konferencja Episkopatu może za pozwoleniem Stolicy Apostolskiej przenieść obchody świąt nakazanych na inne dni, uprawnionym jest również celebrowanie Mszy św. i odmawianie brewiarza tychże świąt w dni zgodnie z kalendarzem ksiąg liturgicznych będących w użyciu w 1962 roku, rozumiejąc przy tym jasno, iż zgodnie z prawomocną decyzją Konferencji Episkopatu, nie ma obowiązku uczestniczenia we Mszy św. w te dni.
3. Co za tym idzie, w zgodzie z pkt. 356-361 Rubricae Generales Missalis Romani z 1962 roku, właściwym jest celebrowanie uroczystości liturgicznej świąt w niedziele, na które zostały przeniesione przez Konferencję Episkopatu, tak jak to było dotychczas w zwyczaju w wielu innych krajach.”
Załącznik B: Sześć starożytnych dni świątecznych
Poza trzema świętami powszechnie przeniesionymi na niedzielę (Objawienia Pańskiego, Bożego Ciała i Wniebowstąpienia), o których mowa w artykule, oraz Narodzenia Pańskiego, które nigdy nie uległo przeniesieniu, jest jeszcze sześć innych świąt nakazanych wymienionych w kan. 1246, które z reguły są przeniesione na niedziele albo też nie są obowiązkowe, jeżeli przypadają w sobotę lub poniedziałek w tych krajach, w których w przeciwnym wypadku są nakazane, za wyjątkiem tych szczęśliwych przypadków, kiedy stanowią święta państwowe. (To, które święta są nakazane różni się w zależności od kraju z powodów historycznych.)
Uzasadnieniem dla takich praktyk jest uniknięcie sytuacji, w których święta nakazane przypadają na następujące po sobie dni. Nie sposób jednak uznać, że praktyczne trudności, które tego typu sytuacje mogą implikować, były na tyle poważne, aby usprawiedliwiały pominięcie niedzielnej liturgii lub zniesienia obowiązku uczestnictwa we Mszy św. z okazji ważnej uroczystości dzień przed lub po. Zresztą zniesienie obowiązku uczestnictwa w Mszach św. w święta, które przypadają w sobotę lub poniedziałek wydaje się bardziej słuszne niż przenoszenie uroczystości na niedzielę – z powodów, które zostały już przedstawione – chociaż wciąż redukuje to liczbę dni innych niż niedziela, kiedy obowiązuje uczestnictwo we Mszy św.
Chcemy podkreślić, że znaczenie tradycyjnych dat staje się niejasne, jeżeli przesuwa się święta choćby o jeden dzień, zwłaszcza, kiedy są one związane z innymi świętami albo gdy celebrowane są w innych krajach albo przez Ojca Świętego w stolicy piotrowej. Znów, niemal w każdym wypadku święta obchodzone są w dni tradycyjne we wspólnocie anglikańskiej i w wielu, jeśli nie we wszystkich, wspólnotach luterańskich; w wielu przypadkach również Kościoły Wschodnie obchodzą je w tych dniach. Nadaje to więc tradycyjnym datom ogromne znaczenie ekumeniczne.
Oto sześć dni świątecznych:
Oktawa Bożego Narodzenia (przemianowana na Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki w kalendarzu z 1970 r.), 1 stycznia
Oczywistym jest, że Oktawy nie można odprawiać siódmego albo dziewiątego dnia a przesunięcie święta o jeden dzień oznacza zdjęcie go ze świeckich obchodów Nowego Roku. Jest ono odprawiane jako uroczystość Obrzezania Pańskiego według historycznego anglikańskiego Modlitewnika powszechnegooraz jako święto Obrzezania i Nadania Imienia Jezus według współczesnego anglikańskiego Wspólnego wielbienia; znane jest też jako uroczystość „Obrzezania” lub „Imienia Jezus” wśród niektórych wspólnot luterańskich.
Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 8 grudnia
Obchodzone dokładnie dziewięć kalendarzowych miesięcy przed Uroczystością Narodzenia NMP 8 września, świętowane tego dnia na Zachodzie od XI w., kiedy za przykładem Wschodu wprowadzono je na stałe do zachodniego kalendarza w południowych Włoszech pod panowaniem Normanów, a następnie w XII w. rozpowszechniło się w Normandii i w Anglii, a stamtąd w pozostałych krajach Europy. Upowszechnił je Sobór Bazylejski w 1439 roku; w 1477 papież Sykstus IV przyznał odpust dla tych, którzy przyjęli uroczystość i jego oktawę. W 1708 papież Klemens XI uczynił tę uroczystość świętem nakazanym. Papież Pius IX zmienił nazwę na „Niepokalane Poczęcie” w 1854 roku. Jego związek z Narodzinami NMP staje się niejasny, jeżeli zostanie przesunięte na 7 bądź 9 grudnia. Uroczystość „Poczęcia Błogosławionej Dziewicy Maryi” świętowane jest 8 grudnia we wspólnocie anglikańskiej.
Uroczystość Wniebowzięcia NMP, 15 sierpnia
To święto obchodzono tego dnia od VI wieku na Wschodzie, skąd rozpowszechniło się na świat zachodni, prawdopodobnie pod koniec VII w. pod różnymi wszak nazwami. Jest to dzień wolny od pracy we Francji, w Austrii i w wielu innych krajach europejskich, a także w szeregu państw Ameryki Łacińskiej i Afryki. Obchodzone jest również we wspólnocie anglikańskiej, a także przez niektórych luteranów.
Uroczystość św. Józefa (Oblubieńca NMP), 19 marca
Obchodzone siedem dni przed Uroczystością Zwiastowania (25 marca); to powiązanie staje się niejasne, jeżeli święto przesunie się na 18 czy na 20 marca. Zwyczaj odprawiania Uroczystości św. Józefa tego dnia datuje się na X w.; Rzym uznał je w 1479 i nadał mu status święta nakazanego w 1621 r. Obchodzone jest we wspólnocie anglikańskiej, a także u niektórych wspólnot luterańskich.
Uroczystość świętych Piotra i Pawła, 29 czerwca
To święto ma szczególne znaczenie w Kościołach Prawosławnych, które obchodzą je tego właśnie dnia i wielokrotnie stanowiło okazję dla Papieża św. Jana Pawła II, aby uczestniczyć we Mszy św. wspólnie z Patriarchą Konstantynopola. Zgodnie z tradycją jest to dzień przeniesienia relikwii świętych apostołów do Rzymu w roku 258 i świętowano go niemal tak uroczyście jak Wielkanoc. W kalendarzu z 1962 r. poprzedza je wigilia, a po nim następuje Wspomnienie św. Pawła. Uroczystość ta obchodzona jest tego dnia we wspólnocie anglikańskiej, a także wśród wielu wspólnot luterańskich.
Uroczystość Wszystkich Świętych, 1 listopada
Świętowanie uroczystości Wszystkich Świętych w dniu 1 listopada datuje się na około 800 rok. Obchody Wspomnienia Wiernych Zmarłych dnia następnego zapoczątkował Odylon z Cluny (zm. 1049). W 2010 roku 1 listopada przypadał w poniedziałek, więc w wielu miejscach Wszystkich Świętych obchodzono, w formie zwyczajnej, 31 października. Nie tylko zaburzyło to związek z Zaduszkami, ale też oznaczało, że świętowano je w powszechnie uznaną datę „Halloween” (All Hallows’ Eve). Było to szczególnie niefortunne zważywszy na to, iż Halloween zostało zaadoptowane przez współczesnych pogan. Triumf Świętych nad duchami Halloween został całkowicie zatracony. Wszystkich Świętych obchodzi się 1 listopada we wspólnocie anglikańskiej i w wielu społecznościach luterańskich. To jedno z czterech świąt, które zgodnie z Konkordatem z Republiką Francuską z roku 1801 ustanowiono dniem wolnym od pracy.
Załącznik C: święta i legislacja
Swoboda religijna zagwarantowana przez prawo międzynarodowe, traktaty i konstytucje państwowe z reguły stwarza nie absolutne prawo dla wyznawców do podążania za nauczaniem swojej religii, zwłaszcza, jeśli chodzi o udział w uroczystościach. Ponieważ z przyczyn praktycznych prawo to często naginane jest dla wygody innych, naturalnym jest dla sądów i innych instytucji, by nadać szczególną wagę tym uroczystościom, które są najważniejsze dla wiernego oraz by radzić się oficjalnych ciał instytucji religijnych, by te takowe wskazały. Zilustrujemy ten punkt krótko na przykładzie dwóch ważnych jurysdykcji: Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Anglii i Walii, które zobowiązane są przestrzegać Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, podlegając Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka.
W Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Pierwsza Poprawka mówi:
Kongres nie ustanowi ustaw wprowadzających religię lub zabraniających swobodnego wykonywania praktyk religijnych; ani ustaw ograniczających wolność słowa lub prasy, lub naruszających prawo do pokojowych zgromadzeń i wnoszenia do rządu petycji o naprawę krzywd.
W 1947 to zobowiązanie zostało rozciągnięte zarówno na stany jak i na rząd federalny. Odpowiedni precedens został ustanowiony w 1963 roku, kiedy uznano, iż członek Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego nie powinien zostać pozbawiony zasiłku dla bezrobotnych tylko dlatego, że odmówił pracy w szabat (sobota). Zgodnie ze statutem federalnym rząd federalny musi uzasadnić działania, które „nadmiernie obarczają czynności religijne” „ważnym interesem”, nawet jeśli rzeczone działania nie są skierowane przeciw religijnym praktykom.
W Europejskiej Konwencji Praw Człowieka artykuł 9 stwierdza:
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.
2.Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.
Tyczy się to nie tylko instytucji rządowych ale i osób prywatnych takich jak pracodawca. Przy stosowaniu tego artykułu sądy rozróżniają obowiązkowe i nieobowiązkowe „przejawy” kultu religijnego. W związku z tym, angielskie sądy uznały, iż sikhowie mają prawo nosić w szkole kara, czyli bransoletę, a muzułmańskie kobiety hidżab. Jeśli chodzi o tę drugą sprawę, wyraźnie stwierdzono, że hidżab może być uznany z „wymóg” muzułmańskiej wiary. Tymczasem, chrześcijanka, która chciała nosić krzyż do munduru przegrała proces ze swoim pracodawcą. Sądy oparły swoją decyzję, po części, na stwierdzeniu, iż „chrześcijańska wiara nie wymaga od chrześcijanina noszenia krucyfiksu”. W innej sprawie przeciwko urzędniczce stanu cywilnego, który odmówił zarejestrowania jednopłciowego związku partnerskiego, sąd apelacyjny uzasadnił swoją decyzję ustaleniami, że „jej wizja małżeństwa… nie stanowi integralnej części jej wiary”. Chociaż podstawę faktyczną tych ustaleń można kwestionować, faktem jest, że sądy biorą pod uwagę to, czy jakaś konkretna praktyka jest „wymogiem” religii czy tylko osobistą praktyką religijną.
Zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w Anglii i Walii, a także w innych jurysdykcjach o podobnych zasadach prawnych wynika z tych względów prawnych, a także z kultury powszechnej, której one sprzyjają, że próby Kościoła ułatwienia życia katolikom poprzez minimalizację ich obowiązków albo czynienie ich bardziej elastycznymi może mieć efekt odwrotny i sprawić, że katolikom coraz trudniej będzie przestrzegać tych praktyk. Co więcej, ponieważ najważniejsze zobowiązania mają największe prawdopodobieństwo by zmienić praktyki największych pracodawców, szkół, uniwersytetów czy więzieni, im mniej wymagający będzie Kościół, tym mniejszy wpływ będzie miał na kulturę społeczeństwa. Decyzja konferencji biskupów o tym, że święto nakazane nie jest już obowiązkowe, ma swoje prawne implikacje dla praw obywatelskich katolików, jednocześnie obniżając duchowe korzyści dni świątecznych i pomniejszając ich ważną rolę stymulowania i obrony odrębnej i silnej kultury katolickiej.
[24] Poboczną sprawą jest to, czy – ponieważ zgonie z kan. 1248 Kodeksu z 1983 roku Msze św. wieczorne w wigilię nakazanego święta spełniają obowiązek uczestnictwa we Mszy św. dnia następnego – wierni mogliby wypełnić obowiązek uczestnictwa we Mszy św. dwa dni pod rząd, uczestnicząc we Mszy św. wieczorem pierwszego z tych dwóch. Kan. 1248 nie przewiduje takiego problem i autorytatywne doprecyzowanie byłoby mile widziane.
[25] Zob. przyp. 4 powyżej.
[26] Modlitewnik powszechny jest opcjonalny wśród Anglikanów. Edycja z 1662 roku jest oficjalna; wydanie poprawione z 1928 również jest czasami wykorzystywane, ale kalendarz pozostaje niezmienny, jeśli chodzi o święta, o których mowa.
[27]„Obrzezania”, na przykład, w Norweskim Kościele Luterańskim, a „Imienia Jezus” w Ewangelicko-Luterańskim Kościele w Ameryce.
[28] Zarówno w Modlitewniku powszechnymjak i we Wspólnym wielbieniu.
[29] Takie jak „Dormitio”, „Pausatio” czy „Natale” (jako w narodzeniu niebiańskim).
[30] To jedno z czterech świąt ustanowionych jako państwowe w Konkordacie z Republiką Francuską z 1801 roku.
[31] Nie w Modlitewniku powszechnym, ale we Wspólnym wielbieniu pod nazwą „Uroczystości Błogosławionej Dziewicy Maryi”.
[32]Przez Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce obchodzone jako „Maryi, Matki Naszego Pana”.
[33] Znów we Wspólnym wielbieniu, ale nie w Modlitewniku powszechnym.
[34] Na przykład Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce obchodzi uroczystość Józefa Opiekuna Jezusa w dzień tradycyjny.
[35] Zob. Schuster op. cit., Tom V, s. 290. Dodaje, iż, nie chcąc wcale celebrować święta w dogodniejszym czasie, papież św. Leon Wielki wynegocjował zawieszenie dwutygodniowego plądrowania Rzymu przez Wandalów w 455 roku, aby móc należycie odprawić uroczystość. Już ta historia stanowi świadectwo czci jaką otaczano to święto.
[36]Jako „Świętego Piotra Apostoła” w Modlitewniku powszechnym i jako „Św. Piotra i św. Pawła” we Wspólnym wielbieniu.
[37] Świętowane jako „Apostołów Piotra i Pawła” w Kościele Ewangelicko-Luterańskim w Ameryce. W Norweskim Kościele Luterańskim obchodzone jest w niedzielę.
[38] Zarówno w Modlitewniku powszechnym jak i we Wspólnym wielbieniu.
[39] A zatem, w Luterańskim Kościele w Ameryce, chociaż mogą opcjonalnie obchodzić tę uroczystość w najbliższą niedzielę tak jak to ma miejsce u luteranów norweskich.
[40] Precedens ustanowiono podczas sprawy Everson przeciw Komisji Edukacji w 1947.
[41] Sherbert przeciw Vernerowi, 1963
r.
[42] Akt Przywrócenia Wolności Religijnej, 1993 r.
[43] The dispute between a Sikh schoolgirl, Sarika Singh, and Aberdare Girls’ School in South Wales: Watkins-Singh, R (on the application of) v Aberdare Girls’ High School & An or [2008] EWHC 1865(Admin) (29 July 2008)
[44] Begum przeciw Szkole Średniej Denbigh [2006] UKHL 15
[45] Nadia Eweida, którą zwolniło British Airways za noszenie krzyża do uniform w 2006 roku, przegrała sprawę przed sądem pracy, a także apelację, podczas której powołała się na dyskryminację ze względu na religię i złamanie praw człowieka: Eweida przeciw British Airways Plc [2010] EWCA Cyw. 80 (12 lutego 2010). Decyzja ta została uchylona przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w 2013 roku: Eweida i pozostali przeciw Zjednoczonemu Królestwu - HEJUD [2013] ECHR 37 (15 stycznia 2013)
[46] Chaplin przeciw Devon i Exeter NHS Trust, ET sprawa nr: 1702886/2009, i Eweida przeciw British Airways[2010] EWCA Cyw. 80
[47] Ladele przeciw londyńskiej dzielnicy Islington [2009] EWCA Cyw. 1357
Mniszki Benedyktynki z Drohiczyna serdecznie zapraszają na organizowane przez nie w lipcu rekolekcje dla kobiet z muzyką i duchowością św.Hildegardy. Rekolekcje poprowadzą ks. dr Wiesław Hudek i s. dr hab. Susi Fergolia w dniach 8-12.07.2015 w Drohiczynie.
